Η ιστοσεςλίδα της Κούταλης ή αλλιώς του... Ekinlik

Οι Τούρκοι την φωνάζουν Εkinlik αλλά δεν αρνούνται την ιστορία της, όταν πριν το 1922 ονομαζόταν... Κούταλις.

"Άποψις Κουτάλεως εκ Προφήτου Ηλιού", γράφει η φωτογραφία δεξιά που τραβήχτηκε το 1920 όταν ακόμα στο νησί ζούσαν οι Κουταλιανοί. Η έγχρωμη αριστερά, τραβήχτηκε το 1987 από το ίδιο ακριβώς σημείο, τον Προφήτη Ηλία. Σήμερα ο ομώνυμος λόφος λέγεται... Manastir Tepesi.

Ένας τούρκος καθηγητής στο πανέπιστημιο της Κωνταντινούπολης, ο Μπατ Άλμπαν, δημιουργός της ιστοσελίδας του νησιού Ekinlik, έγραψε πως μέχρι το 1923 λεγόταν... Κούταλις.

Οι Κουταλιανοί ήταν πασίγνωστοι όχι μόνο στη θάλασσα του Μαρμαρά. Με τα καϊκια τους όργωναν τη Μεσόγειο και τη Μαύρη θάλασσα οπού καταδύονταν για σφουγγάρια. Την ίδια στιγμή ο υπόλοιπος στόλος τους, από ψαροκάικα, εφοδίαζε σχεδόν καθημερινά με ψάρια την αγορά της Κων/πολης.

Το Εκινλίκ έχει δύο μόλις μίλια μήκος και μισό μίλι περίπου πλάτος. Έχει εμβαδόν 3 τετρ.χλμ. Υπάρχει ένας οικισμός. Μέχρι το 1922 ζούσαν 2000 χριστιανοί κατοίκοι.

Κούταλη... από το κουτάλι ή από τους Καταλανούς;

Έλεγαν πως το νησί έχει το σχήμα αναποδογυρισμένου κουταλιού όταν το βλέπεις από την απέναντι Αφυσιά (Avsa). Όμως μέχρι στις αρχές του 14ου αιώνα καταγράφεται ως ισπανική ναυτική βάση όπου είχαν στρατοπεδεύσει... τί ειρωνία... Καταλανοί !

Στην αρχαιότητα όμως, η Κούταλις αναφέρεται ως Κύταλις και αποικήθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. από τους Μιλήσιους.

Οι Κουταλιανοί

Οι ηγεμόνες της Μολδαβίας (1673-1723) Κωνσταντίνος και Δημήτριος Κανδεμίρ κατάγονταν από την Κούταλη. Όπως και Οικουμενικός Πατριάρχης 'Ανθιμος Στ' (1790-1878).

Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα ο Άνθιμος Στ' Ιωαννίδης ο Κουταλιανός, τρεις φορές πατριάρχης.
«Ανήρ ευπαίδευτος, δραστήριος και ικανώτατος» περιγράφεται στα αρχεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου όπως όμως και "πονηρός και φιλοχρήματος".

Κουταλιανός ήταν ο γλωσσολόγος και λόγιος Φώτιος Φωτιάδης (1849-1936). Όπως και ο λογοτέχνης Δημήτρης Οικονομίδης και ο Κλεόβουλος Κλώνης, σκηνογράφος του Εθνικού Θεάτρου και ιδρυτής του λογοτεχνικού περιοδικού «Διανόησις».

Ο Παναής ο Κουταλιανός (1847-1916)

Τον προηγούμενο αιώνα η φήμη του είχε φτάσει σε όλο το Δυτικό κόσμο. Ήταν ο πιο χειροδύναμος παλαιστής και αρσιβαρίστας την εποχής. Ίσως και όλων των εποχών. Λεγόταν Παναγής... Καλιομτζής. Όμως επειδή ήταν από την Κούταλη, όλοι τον ξέραν ως "Κουταλιανό".

Ως "Ηρακλής Π.Κουταλιανός" απεικονίζεται σε αφίσα του 1878 από περιοδεία του στη Λίμα του Περού,να παλεύει στην αρένα με ένα ταύρο. Όπως και σε μια άλλη από το Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης, που τον δείχνει να στραγγαλίζει μια τίγρη.

Γράφτηκε και στα Τουρκικά

Πριν από μερικά χρόνια ο τούρκος καθηγητής Alp Batman ψάχνοντας την ιστορία του νησιού Εκινλίκ, βρήκε στην Αθήνα έναν από τους απογόνους των Κουταλιανών, τον Σαράντη Βασιλείου που του παραχώρησε το πλούσιο φωτογραφικό αρχείο που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του.

Γραμμένη στα Τουρκικά και τα Αγγλικά, αλλά επενδυμένη μουσικά από τον γνωστό "Κουταλιανό".

Η ιστορία του Ekinlik (Κούταλις)

"Το 1300 μ.Χ. η Κούταλη αποτελούσε ισπανική,ναυτική βάση, με την άδεια του βυζαντινού αυτοκράτορα Ανδόνικου του 2ου. Αυτό διατηρήθηκε μέχρι το 1307 οπότε και εγκαταστάθηκαν στο νησί Έλληνες, κυρίως ψαράδες και πλοιοκτήτες.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου της οθωμανικής αυτοκρατορίας τα περισσότερα σκάφη από την Κούταλη μέσω του Αιγαίου και της Μεσογείου κατευθύνονταν στην Ευρώπη, και ειδικότερα στην Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Αγγλία, απ' όπου και έφερναν εμπορεύματα στην Κωνσταντινούπολη. Άλλα πλοία πάλι εμπορεύονταν αλιεύματα στη θάλασσα του Μαρμαρά. Αυτό το είδος εμπορίου επεκτάθηκε μέχρι τις ρουμανικές και ρωσικές ακτές, από όπου οι Κουταλιανοί προμηθεύονταν με την σειρά τους, σιτηρά. Στους ανεμόμυλους – τα απομεινάρια των οποίων υπάρχουν ακόμα – το σιτάρι από τη Ρουμανία, τη Ρωσία, ακόμη και από τον Μαρμαρά ή τον Κύζικο (Erdek) γινόταν αλεύρι.

Αργότερα, το 1816 διάφορα σκάφη μετατράπηκαν σε «σφουγγαράδικα». Το 1900 στην Κούταλη, υπήρχαν 25 σκάφη ( χωρητικότητας άνω των 200 τόνων) και 30 βάρκες «σφουγγαράδων», χωρητικότητας 4 τόνων και με πλήρωμα 8 ατόμων η κάθε μια. Φυσικά , αυτός ο στόλος ήταν αγκυροβολημένος στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης. Υπήρχαν επίσης εμπορικά καταστήματα που πουλούσαν ρούχα, τρόφιμα, τα αναγκαία για τα σπίτια κ.λ.π. καθώς και 3 ή 4 παραλιακά εστιατόρια και καφενεία.

Η κύρια επαγγελματική απασχόληση των κατοίκων της Κούταλης, ήταν η εμπορική ναυτιλία, η αλιεία σφουγγαριών, το ψάρεμα και το εμπόριο παστών. Η παρακάτω εικόνα απεικονίζει ένα εργαστήριο παστών ψαριών στην αρχή του 20ού αιώνα.
Πριν το 1896, ο πληθυσμός της Κούταλης ήταν 2400 άτομα. Υπήρχε σχολείο με 110 μαθητές. Τα ερείπια αυτού του σχολείου και της εκκλησίας που υπήρχε δίπλα του, ακόμα υπάρχουν.

Η φωτογραφία παρακάτω είναι ενδεικτική για την ενδυμασία μιας μητέρας που πηγαίνει το παιδί της στο σχολείο, εκείνη την εποχή.

Παρακάτω υπάρχει ένα αντίγραφο του πιστοποιητικού γέννησης κάποιου Νίκου, γεννημένου στην Κούταλη το 1918. Φέρει την σφραγίδα της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Η εικόνα πιο κάτω απεικονίζει τον Παναγή Κουταλιανό, γέννημα θρέμμα της Κούταλης, ο οποίος έγινε γνωστός για την απίθανη σωματική του δύναμη το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.

Το 1923, με την καθιέρωση της τουρκικής δημοκρατίας οι Κουταλιανοί- όπως και άλλοι ελληνικής προέλευσης κάτοικοι της περιοχής- άφησαν τα σπίτια τους και ήρθαν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες. Μερικοί από τους κατοίκους της παλαιάς Κούταλης, έχτισαν τη Νέα Κούταλη στη Λήμνο.

Άλλοι κατευθύνθηκαν προς την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τον Πειραιά, ενώ μεγάλος αριθμός τούς έφυγε για τις ΗΠΑ.
Όταν οι ελληνικής προέλευσης κάτοικοι έφυγαν από το νησί, αυτό έμεινε έρημο και εγκαταλελειμμένο για περίπου πέντε με έξι χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα κτίρια στο νησί λεηλατήθηκαν.
Στη συνέχεια, η τουρκική κυβέρνηση εγκατέστησε 30 οικογένειες στο νησί, φέρνοντας τους από την Ιωνόπολη (Inebolu) της βορειοδυτικής Ανατολίας, όπου ήταν μέχρι τότε εγκαταστημένοι. Οι άποικοι βρήκαν το νησί ερειπωμένο. Ωστόσο, καταφέρνουν να εγκατασταθούν σε όσα σπίτια στέκουν ακόμα όρθια, ενώ χρησιμοποιούν τα ξύλινα μέρη των ερειπίων ως καύσιμη ύλη για να αντιμετωπίσουν το κρύο.

Ο σεισμός μεγέθους 6,4 βαθμών στον υποθαλάσσιο χώρο του Μαρμαρά (με επίκεντρο περίπου 9 χλμ μακριά από το νησί) κατέστρεψε όλα τα αχρησιμοποίητα, ετοιμόρροπα σπίτια αλλά και τα περισσότερα από τα υπόλοιπα κτίρια.
Οι νησιώτες ήταν πολύ φτωχοί σε εκείνους τους χρόνους. Ψάρευαν με μικρές βάρκες, καλλιεργούσαν σταφύλια και ασχολούνταν με την γεωργία. Μετά τη δεκαετία του '60, μερικοί από τους νησιώτες κάτοικους απόκτησαν βάρκες που χρησιμοποίησαν για αμμοληψία από τη θάλασσα και έτσι η οικονομική τους κατάστασή άρχισε να βελτιώνεται.
Με τον καιρό, οι κάτοικοι συνήθισαν να ζουν και να εργάζονται στις μεγάλες πόλεις το χειμώνα και να έρχονται στο νησί για τις διακοπές τους το καλοκαίρι. Στη δεκαετία του '70, υπήρχε ένα σχολείο, ένα ξενοδοχείο και ένα εργαστήριο παρασκευής παστών ψαριών, που αργότερα ωστόσο έκλεισαν.
Στις αρχές της δεκαετίας του '80, στο νησί υπάρχει πια ηλεκτροδότηση και έτσι η ανάπτυξη επιταχύνεται."

(http://www.ekinlik.org/tarih/tarihe.html - Μετάφραση: Χάρις Μανουσάκη)

Η σύχρονη ταυτότητα του Εκινλίκ

Το χωριό είναι χτισμένο πάνω στα ερείπια της παλιάς Κούταλης, στη νότια πλευρά του νησιού. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την αλιεία. Λόγω της μικρής απόστασης από την Κωνσταντινούπολη (μόλις 3 ώρες ταξίδι με το φέρι μποτ) αποτελεί τουριστικό θέρετρο.

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποιεί συχνά επισκέψεις.